Een makelaar op het dak?

Als je een huis wilt kopen of verkopen, dan kun je een makelaar in de arm nemen. Je kunt echter ook een makelaar op je dak hebben. Wat heeft dat nu weer te betekenen? In dit geval hebben we het over een zogenaamde gevelmakelaar. Dit is een houten versiering op het dak die als functie heeft om de twee buitenste houten dakspanten en de nokbalk met elkaar te verbinden. Dit is van oudsher het zwakste punt van de constructie en de makelaar helpt deze verbinding te beschermen tegen storm en regen. De naam is een afgeleide van het oude Nederlandse woord ‘makelen’, wat ‘verbinden’ betekent. Je zou denken dat daar misschien het woord ‘makelaar’, zoals we dat kennen in de makelaardij, vandaan komt. Een makelaar verbindt immers kopers en woningen! Dit is niet zo. Deze versie van het woord makelaar is al eeuwenoud: de oudste vermelding van dit woord, ‘makelare’, stamt uit de middeleeuwen, in Brugge.

Op een dak

De makelaars die je op daken ziet heten dus ook wel gevelmakelaars. Ze komen nu nog steeds voor op gebouwen in heel Nederland. Van Friesland tot Zeeland. In iedere provincie heeft het weer een andere naam. In Twente heten het ‘stiepelkes’ en in Friesland noemt men het een ‘ûleboerd’. Zo'n ûleboerd had een gat waar een uil in kon nestelen, die op zijn beurt weer je erf vrijhield van muizen. In Friesland bestaat zo'n bord uit drie delen. In het midden de makelaar en aan de zijden is het bord versierd met twee zwanen. Deze zwanen staan symbool voor de naastenliefde.

Symboliek

Makelaars zijn vaak versierd met een symbool die zijn betekenis heeft in de mythologie. Zo staat een klaverblad voor geluk, een halve maan staat voor vruchtbaarheid en een vaas staat voor overvloed. Doorgaans werd een makelaar geplaatst door de timmerman, als kroon op het werk voor het timmeren van een dak. Als het dak klaar was, werd dit met ‘pannenbier’ gevierd. Het hoogste punt van de bouw was bereikt en de dakpannen konden erop. Dat is natuurlijk een mooi moment. De eigenaar of de opdrachtgever voor de bouw van het pand gaf daarom de werkmannen een biertje; pannenbier.

Verbinden

Een makelaar krijgt het doorgaans zwaar te verduren in de wind en de regen. Daarom gaat hij meestal maar zo’n 40 jaar mee. Helaas wordt er vaak voor gekozen om de makelaar niet te vervangen en zo verdwijnt hij langzaam uit het straatbeeld. Toch begint in er Zeeland weer een wederopstanding van de makelaar te komen. Alleen in de moderne tijd is er minder sprake van symboliek uit de mythologie. De nieuwe makelaars worden uitgevoerd in een vorm die de eigenaar met de makelaar verbindt. Zo prijkt er bijvoorbeeld bij de familie De Haas een haas op het dak, en bij een motorliefhebber twee gekruiste zuigers. Bij Regent Makelaars zou dan een mooie kroon van toepassing zijn. Zo zie je maar dat een makelaar niet alleen bemiddelt bij koop en verkoop, huur en verhuur van huizen, kantoren en roerende zaken, maar ook in letterlijke zin kan verbinden.

Bronnen: wikipedia.nl, encyclopedievanzeeland.nl, hazensprongen.blogspot.com en uileborden.nl